MUSOLE
Stichting voor kleine hulpprojecten in Afrika
Project: Inkomstenwerving oudere vrouw
Projecteigenaar en uitvoerder (begunstigde): Cathryn Phiri
Initiatiefnemer: Monica Commandeur
Land: Zambia
Looptijd: 2017 – 2023
Initiatiefnemer en auteur: Monica Commandeur
Email: info@viagroen.nl
Alle projecten
Mw. Phiri is een alleenstaande oudere vrouw en voormalig verpleegster. Zij heeft twee dochters, vijf kleindochters. Tot haar dood in 2022 was haar moeder ook van haar afhankelijk. Haar man en twee zoons zijn al jaren geleden overleden. Met het oog op haar pensioen (in 2013) ontwikkelde zij haar ondernemerschapskwaliteiten: pluimveeteelt en appartementenbouw voor de verhuur. De projecthouder ondersteunt via Stichting Musole haar streven om onafhankelijk in haar eigen inkomen te blijven voorzien en tevens een voorbeeld van ondernemerschap te zijn voor vrouwen in haar omgeving.
Het pluimvee-initiatief
Alleenstaande vrouwen hebben het moeilijk in Afrika. Het bereiken van de “pensioengerechtigde leeftijd” geldt als een bijzondere uitdaging. Zij verliezen dan werk en inkomen; terwijl het “pensioen” (vaak in de vorm van een eenmalig bedrag) nog jaren op zich kan laten wachten. Mw. Phiri bereidde zich hierop voor door (op advies van de regionale landbouwvoorlichting) met haar spaargeld in haar tuin een stal te bouwen geschikt voor 2×50 snelgroeiende vleeskuikens.
Het bleek echter moeilijk om winst te maken. Vaak overstegen de dierenarts-, voer- en transportkosten de opbrengsten. En de voorlichtingsdienst had de lokale afzetmogelijkheden en -prijzen sterk overschat.
Verschuiving naar traditioneel pluimvee
Via Stichting Musole kreeg Mw. Phiri ondersteuning om de achterste helft van haar stal om te bouwen tot een stal met een afgerasterde buitenuitloop onder schaduwdoek, die geschikt is voor het houden van traditionele kippen. Zij hebben meer weerstand tegen ziekten, groeien minder snel en brengen meer op.
Een toom van 25 kippen en enkele hanen werden aangeschaft via contacten bij Slow Food in Africa (Mr. Katebe & Mr. Ndashe of Slow Food Zambia). De bedoeling was om de bedrijfsaanpassing tevens een voorbeeld te laten zijn voor anderen in de buurt met soortgelijk probleem met hun “moderne” vleeskuikenhouderij.
Even leek de bedrijfsaanpassing naar traditioneel pluimvee een uitstekende vondst, maar helaas bleek het systeem te gevoelig voor inbraken en diefstallen. Het was met name deze trotse haan, die door Mr. Ndashe bij de koppel was gedaan, die de jaloezie van de dieven had gewekt. En ondanks beveiligingsmaatregelen bleven de dieven daarna telkens terugkomen.
Fotogallerij
De buitenuitloop voor de kippen neemt bijna de helft van de tuin in beslag. De andere helft gebruikt Mw. Phiri voornamelijk om wat eigen groenten te verbouwen.
Heroriëntatie op de pluimveehouderij
Om het systeem voldoende inbraakbestendig te maken moet nu eigenlijk de hele kavel rond de woning worden ommuurd. De projecthouder heeft via Stichting Musole een bijdrage gestuurd aan de ommuring van het perceel, maar die is nog niet benut, m.n. omdat de prijzen van bouwmaterialen extreem zijn gestegen sinds de uitbraak van de CoVid19 epidemie (2020).
Inmiddels heeft er een heroriëntatie plaatsgevonden over het doel van pluimveehouderijbedrijf van Mw. Phiri. Het aanhouden van snelgroeiende vleeskuikens in het voorste deel van de stal naast traditionele kippen in het achterste deel verliep sowieso niet goed vanwege ziektebesmettingen.
In het voorste deel van haar huisvestingssysteem (zonder buitenuitloop) startte zij toen met koppel jonge traditionele leghennen met de bedoeling deze een paar maanden later broedeieren zouden laten produceren voor de verkoop van jonge kuikens. In haar wijk is er sinds kort als faciliteit een broedmachine geïnstalleerd. Achterin lopen nu alleen enkele jonge hanen. De gedachte die daarbij speelt is, dat leghennen minder aantrekkelijk zijn voor dieven die op zoek zijn naar eenvoudig te verwerven en snel te verkopen slachtdieren.
Gelijdekijk aan bouwt Mw. Phiri haar activiteiten af in de pluimveeteelt, omdat het werk haar te zwaar wordt.
Twee-onder-een-kap voor verhuur
Vijf jaar na het bereiken van de pensioenleeftijd ontving Mw. Phiri haar eenmalig pensioen-bedrag (medio 2018), dat zij investeerde in de aankoop van een perceel in de buurt van het centrum van de stad, met de bedoeling om daarop een twee-onder-een-kap huis te bouwen voor verhuur.
De geldsom bleek minder dan genoeg voor de voltooiing van één woning. Ook raakte de bouw telkens vertraagd – en bleek het verkrijgen van (het recht op) de aansluiting op de stadsvoorziening van elektriciteit en water een langdurig obstakel. Medio 2020 is er nog steeds geen bewoonbare woning; zelfs, het hele loodgieterswerk moet bijvoorbeeld nog starten, terwijl de bouwmaterialen ongekend duur zijn geworden.
Mede omdat de pluimveeteelt weinig succesvol is gebleven heeft de projecthouder via Stichting Musole vanaf 2020 bijdragen gegeven ten behoeve van de voltooiing van tenminste één van de twee-onder-een-kap-woningen voor de verhuur en voor een aanvulling op haar karige pensioen. Vanwege de uitbraak van CoVid-19 verloopt de afronding van de bouw extra traag. Bovendien is de wachttijd voor de aansluiting van het huis op het elektriciteitsnet 5 jaar – nadat aan alle voorwaarden is voldaan. Dat is dus pas in 2023 te verwachten.
In de tussenliggende jaren ondersteunt Stichting Musole Mw. Phiri jaarlijks een beetje, zodat zij de tijd kan overbruggen om voor zichzelf en haar kleinkinderen te zorgen.
Op 6 december 2023 was het eindelijk zover. Bij toeval hoorde Mw. Phiri een dag later dat de elektriciteit was aangesloten. 
Ze was namelijk onderweg naar het pand om foto’s te maken van de stand van zaken – en ging ook langs bij ZESCO in het stadscentrum.
Het tweede deel van de twee-onder-een-kap-woning behoeft alleen nog wat afwerking in de keuken en aan het sanitair.
Maar het eerste huis kan nu verhuurd worden, waardoor Mw. Phiri voortaan in haar levensonderhoud kan blijven voorzien van de verhuur ervan. Daarmee is de afronding van dit project ook in zicht gekomen.
Foto’s: © Monica Commandeur(1,3) en Cathryn Phiri (overige en zijbalk, 2,4,5,6,7)